Konu: İslam Tarihi (1. hafta)

  İSLAM TARİHİ (1. Hafta)

Emeviler

 Türkler ve Müslümanların arasındaki ilk temaslar 642 de Nihavent savaşının ardından Irak’ın fethinin tamamlanması ile olmuştur.Ancak bu tarihten öncede Sasani imparatorluğu aracılığı ile birbirlerinden haberdardırlar.Cahiliye devri Arap şairlerinden  nabiga ez zubyani Hasan,b.Hansala Evs b. Hacer ve Şemam b.Zırar şiirlerinde  Türklerden bahsetmiştir.

  Emeviler döneminde (651-750)Türklerle Araplar arasında ilişkiler pek sıcak olmamıştır.Özellikle Maveraunnehir ve Kafkaslarda sürekli çatışmalar yaşanmış.İslamın yayılışı yavaş olmuştur.Horosan valisi Ubeydullah b.Ziyat  ilk kez Horosanı kuşatmışlar.Maveraunnehirin fethi Kuteybe b.Müslimin Horosan valiliği döneminde gercekleşmiştir.(705-715)

   Emeviler döneminde Türkler devletle sadece askeri kademelerde istihdam edilmişlerdi.

Ömer b.Abdulazizin 717-720 yılları arasındaki kısa süreli halifeliği zamanında Türk-Arap ilişkileri biraz iyileşmiş ama onun ölümüyle eski haline dönmüştür.

    Hişamın halifeliği döneminde Horosan valisi Eşreş b.Abdullah Türkler arasında İslamı yaymak için çalışmış o dönemde Belh şehrinde bir camii yapılmıştır.(742)

    İslamın cografyacısı Yakut el-Hamevi Hişamın Türk hakanını islama davet için ona heyet gönderdiğini yazar.

Emevilerin son Horosan valisi Nasr b.Seyyardır. Arap Türk ilişkelerini düzeltmeye çalışmıştır.

 -Emeviler döneminde arzu edilen bir şekilde İslamlaşma olmamıştır.

-Belli ölçüde Türkler Emevi devletinin zimmetinde olmuş.

-Ömer b.Abdülaziz döneminde kısmi bir iyileşme olmuştur.

ABBASİLER DÖNEMİNDE TÜRKLER  

 Abbasiler dönemi Türk-Arap ilişkileri açısından dönem noktası olmuştur. İlk Abbasi Halifesi Ebul Abbastır. Müslümanlardan cizye alınmasını emretmiştir. Ehliyet ve liyakate önem vermiştir.

751 TALAS SAVAŞI:Türk islam tarihinde önemli bir yer tutar.Batı Türkistanda Çinliler ile Türkler  arasında süren bir nüfus mücadelesi vardı.Göktürklerin yıkılmasıyla (743)inlilerin önünde bir güç kalmadı.Aynı dönemde Arapların Maveraunnehir e saldırıları yoğunlaşınca Türk beyleri çinden yardım taleplerine Fergana ihdişi çin in hakimiyetine kabul ederek ondan yardım isteyen ilk Türk hükümdarıdır.Daha sonrada çin yardım yardım taleplerine olumlu cevap vermişti.Ancak 733de Türgiş Hakanı Sulunun öldürülmesi ile ortaya çıkan otorite boşluğundan faydalanarak Türklere saldırmak üzere ordusunu toplamıştır.Türkler bunun üzerine Araplardan yardım istemiş ve 751 yılında Müslüman ve Çin ordusu Talas yakınlarında karşılanmıştır.Çinliler büyük bir yenilgiye uğramıştır.

  TALAS SAVAŞININ SONUÇLARI

1)Bu tarihten itibaren Türk Arap ilişkileri dostane olmuştur.Türklerin Müslümanlığı kabulü hızlanmıştır.

2)Çinliler bölgedeki hâkimiyet emellerinden vazgeçmiştir.

3)Türk hâkimiyeti yeniden tesis edilmiştir.

4)Müslümanlara esir düşen Çinliler vasıtasık kâğıt imalatı Semerkanda geçmiş.

5)Yel değirmeni İslam dünyasına geçmiş.

6)Uzak doğuda İslam ve Türk kültürünün yansımaları hissedilmiş.

Türkleri ilk kez devlet hizmetinde görevlendiren ikinci Abbasi halifesi Ebu Cafer el Mansur

  Halife memmun zamanında Maveraunnehir tam olarak hakimiyet altına alındı.Mutasım zamanında da aynı siyasete devam edildi ve Maveraunnehir in büyük kısmı Müslüman oldu.

  Halife memun kendisine yönetimine getiren İranlılardan bir süre sonra rahatsız olunca Türklere ağırlık verdi.Bu da Türklerin Abbasi hilafetindeki ağırlıklarının artmasını sağladı.Mutasım memun un kardeşi idi ve emrindeki orduda 4 bin kadar Türk vardı  Tolunoğulları nın kurucusu Ahmet b.Tolunda onlar arasındaydı Mısır isyanın bastırmak için Mısıra giden askerler arasındaydı.Mutasım hilafete geçişinde Türkler önemli rol oynamıştır.

  Şemsettin Günaltay Hakkı Dursun ve Ekrem Pamukçunun yaptığı araştırmalar sayesinde Abbasi döneminde etkin olan Türkleri tanıma imkanı buluyoruz.;Sül ailesi,Hammad et Türki Züheyr Et Türki Mübarek et Türki Yahya b.Davut el Hursi Ubeydullah Yahya B.Hakan et Türki Abbasi Hilafetinde memurluktan başlayarak vezirliğe ulaşan ilk Türk tür.

 İshak b.Kundacık el hazari nin lakabı “zu’s seyfeyn”dir.