Kur'an Çevirilerine Giriş | Kur'an-ı Ker'im Meal-Tercüme Çalışmaları

Çeviribilim uzmanlarına göre, ünlü bir metnin (mesela Kur’an’ın) özenle kelimesi kelimesine[1] çevrilmiş olması, sonuçta ortaya sayfalar dolusu saçmalıklar çıkarabilir.[2] Zira fazla sadakat hatadır.[3] Çevirmenin görevi tek tek sözcükler ya da tümcelerden çok, metinleri çevirmektir.[4] Bir metnin anlamını, o metnin tabiat ve amacını kavrayıncaya değin kavramak mümkün değildir, zira onun anlamı irade edilen, kastedilen bir şeydir.[5] Bazen cümlenin kuruluşunu bile değiştirmek lazım olabilir.[6] Tercümenin gayesi okuyucuların zihinlerinde, aslının uyandırdığı heyecan ve duyguların aynını uyandırmaktır.[7] Kelime kelime çeviri eserin özüne ihanet sayılır. Önemli olan, yabancı bir kavramın anadilinde nasıl anlatılabileceğini bulabilmektir.[8] Zira çeviri, kaynak dildeki göstergenin ne ifade ettiğini bulmak, sonra bu ifade edilen şeyin amaç dilde hangi gösterge aracılığı ile ifade edilebileceğini saptayıp bu göstergeyi kullanmaktır.[9] “Yazarla ortak duygu ve düşünce bağımızın olması, benzer bir biçemi benimsemiş olmamız, yaptığımız çeviride başarı şansımızı artırır”[10] Allah’ın sözünü yine Allah’ın Yardımı olmadan çözümleyemeyiz.[11] “Bir başkasını doğru dürüst dinlemesini bilmeyen, kendi sözünden başka söze saygı duymayan, dediğim dedikçi bir kişinin iyi ve güvenilir bir mütercim olabileceğini düşünebiliyor musunuz? Ya da gerçekleri kendi çıkarları uğruna bile bile çarpıtan, keyfinin istediği gibi davranan birinin. Bunu düşünmek herhalde mümkün değil.”[12] Mevcut meallerimiz Türk dili ve edebiyatı bakımdan birer kazanç olmadıkları gibi, çeviribilim açısından da düşük düzeyli çeviri (substandart translation) sınıfına girerler.[13]

[1] Akşit Göktürk, Çeviri Dillerin Dili, İstanbul 1994, s.17

[2] Barzun – Graff, Modern Araştırmacı, Ankara 1998, s.244 -248

Hatırladığım bir reklam filminde gofretin enerji ve yaşama sevinci verdiği temasını işliyordu. Adamın biri kamyonetiyle giderken keyifle bir taraftan şarkı söylüyor, bir taraftan da gofretini ısırıyordu. Yolda bir tepe başında, otomobiline abanmış eşofmanlı bir adam dikkatini çekiyor. Adamın otomobili uçurumdan itmeye çalıştığına hükmederek arabasından iniyor. Zinde bir şekilde o da otomobile yüklenerek uçurumdan yuvarlıyor. Sonra başarmış olmanın mutluluğuyla ve eşofmanlı adamın şaşkın bakışları arasında kamyonetine binip gidiyor. Oysa aslında eşofmanlı adam sporla meşguldür ve otomobilinden destek alarak gerdirme hareketleri yapmaktadır, otomobilini yuvarlamayı ise hiç mi hiç düşünmemektedir. Bu olay, traji-komik sonla biten sıradan yanlış anlama öykülerinden sadece biridir. Bu tür yanlış anlamlandırma vakaları ne yazık ki dini metinlerde de had safhada olabilmektedir.

[3] Andre Lefevre, Metis Çeviri, İstanbul 1990, S.13, s.36

[4] Akşit Göktürk, a.g.e s.17

[5] Burhanettin Tatar, Felsefi Hermenötik ve Yazarın Niyeti, Gadamer versus Hirsch, Ankara 1999, s. 68

[6] Theodore Savory, Tercüme Sanatı, İstanbul 1996, s. 65

[7] a.e. s.67

[8] Mehmet Rıfat, Çeviri ve Çeviri Kuramı Üstüne Söylemler, istanbul 1995, s.74

[9] a.e, s.40

[10] Tuna Ertem, Littera Edebiyat Yazıları, Ankara 1993, s.30

[11] E.A.Nida, Çevirmenin Görevi, Metis Çeviri, S.1, İstanbul 1987, s.103

[12] Serdar Rifat, Parodi Yaşamlar, İstanbul 1993, s.262

[13] Anton Popoviç, Yazın Çevirisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1987, s.10,11,52

Bu tür etkinliği yürütmek için yeterli birikime sahip olmayan, ya da gerekli yatkınlıkları taşımayan çevirmenlerce yapılmışlardır. Meallerde özgün ilk-modelin (Arapça Kur’an’ın) ideolojik ve estetik özellikleri yanlış anlaşılmış, özgün metnin anlatım özellikleri olumsuz yönde kaydırılmış ve anlatım açısından metin sığlaştırılmıştır

Yazar	Mesaj
Necib Mahfuz Yeni Üye Kayıt Tarihi: 17Eylül2008 Gönderilenler: 0	Konu: Kur'an Çevirilerine Giriş Gönderim Zamanı: 19Eylül2008 Saat 16:27
	Çeviribilim uzmanlarına göre, ünlü bir metnin (mesela Kur’an’ın) özenle kelimesi kelimesine[1] çevrilmiş olması, sonuçta ortaya sayfalar dolusu saçmalıklar çıkarabilir.[2] Zira fazla sadakat hatadır.[3] Çevirmenin görevi tek tek sözcükler ya da tümcelerden çok, metinleri çevirmektir.[4] Bir metnin anlamını, o metnin tabiat ve amacını kavrayıncaya değin kavramak mümkün değildir, zira onun anlamı irade edilen, kastedilen bir şeydir.[5] Bazen cümlenin kuruluşunu bile değiştirmek lazım olabilir.[6] Tercümenin gayesi okuyucuların zihinlerinde, aslının uyandırdığı heyecan ve duyguların aynını uyandırmaktır.[7] Kelime kelime çeviri eserin özüne ihanet sayılır. Önemli olan, yabancı bir kavramın anadilinde nasıl anlatılabileceğini bulabilmektir.[8] Zira çeviri, kaynak dildeki göstergenin ne ifade ettiğini bulmak, sonra bu ifade edilen şeyin amaç dilde hangi gösterge aracılığı ile ifade edilebileceğini saptayıp bu göstergeyi kullanmaktır.[9] “Yazarla ortak duygu ve düşünce bağımızın olması, benzer bir biçemi benimsemiş olmamız, yaptığımız çeviride başarı şansımızı artırır”[10] Allah’ın sözünü yine Allah’ın Yardımı olmadan çözümleyemeyiz.[11] “Bir başkasını doğru dürüst dinlemesini bilmeyen, kendi sözünden başka söze saygı duymayan, dediğim dedikçi bir kişinin iyi ve güvenilir bir mütercim olabileceğini düşünebiliyor musunuz? Ya da gerçekleri kendi çıkarları uğruna bile bile çarpıtan, keyfinin istediği gibi davranan birinin. Bunu düşünmek herhalde mümkün değil.”[12] Mevcut meallerimiz Türk dili ve edebiyatı bakımdan birer kazanç olmadıkları gibi, çeviribilim açısından da düşük düzeyli çeviri (substandart translation) sınıfına girerler.[13] [1] Akşit Göktürk, Çeviri Dillerin Dili, İstanbul 1994, s.17 [2] Barzun – Graff, Modern Araştırmacı, Ankara 1998, s.244 -248 Hatırladığım bir reklam filminde gofretin enerji ve yaşama sevinci verdiği temasını işliyordu. Adamın biri kamyonetiyle giderken keyifle bir taraftan şarkı söylüyor, bir taraftan da gofretini ısırıyordu. Yolda bir tepe başında, otomobiline abanmış eşofmanlı bir adam dikkatini çekiyor. Adamın otomobili uçurumdan itmeye çalıştığına hükmederek arabasından iniyor. Zinde bir şekilde o da otomobile yüklenerek uçurumdan yuvarlıyor. Sonra başarmış olmanın mutluluğuyla ve eşofmanlı adamın şaşkın bakışları arasında kamyonetine binip gidiyor. Oysa aslında eşofmanlı adam sporla meşguldür ve otomobilinden destek alarak gerdirme hareketleri yapmaktadır, otomobilini yuvarlamayı ise hiç mi hiç düşünmemektedir. Bu olay, traji-komik sonla biten sıradan yanlış anlama öykülerinden sadece biridir. Bu tür yanlış anlamlandırma vakaları ne yazık ki dini metinlerde de had safhada olabilmektedir. [3] Andre Lefevre, Metis Çeviri, İstanbul 1990, S.13, s.36 [4] Akşit Göktürk, a.g.e s.17 [5] Burhanettin Tatar, Felsefi Hermenötik ve Yazarın Niyeti, Gadamer versus Hirsch, Ankara 1999, s. 68 [6] Theodore Savory, Tercüme Sanatı, İstanbul 1996, s. 65 [7] a.e. s.67 [8] Mehmet Rıfat, Çeviri ve Çeviri Kuramı Üstüne Söylemler, istanbul 1995, s.74 [9] a.e, s.40 [10] Tuna Ertem, Littera Edebiyat Yazıları, Ankara 1993, s.30 [11] E.A.Nida, Çevirmenin Görevi, Metis Çeviri, S.1, İstanbul 1987, s.103 [12] Serdar Rifat, Parodi Yaşamlar, İstanbul 1993, s.262 [13] Anton Popoviç, Yazın Çevirisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1987, s.10,11,52 Bu tür etkinliği yürütmek için yeterli birikime sahip olmayan, ya da gerekli yatkınlıkları taşımayan çevirmenlerce yapılmışlardır. Meallerde özgün ilk-modelin (Arapça Kur’an’ın) ideolojik ve estetik özellikleri yanlış anlaşılmış, özgün metnin anlatım özellikleri olumsuz yönde kaydırılmış ve anlatım açısından metin sığlaştırılmıştır
	Hiçbir mazeret "Başarı" nın yerini tutmaz.

Kur'an-ı Ker'im Meal-Tercüme Çalışmaları
Forum Anasayfası Onlinearabic.net : ورشة التجرمة - ÇEVİRİ ATÖLYESİ TERCÜME ÇALIŞMALARI : Kur'an-ı Ker'im Meal-Tercüme Çalışmaları

Konu: Kur'an Çevirilerine Giriş