Masdar | Dil bilgisi - Sarf & Nahiv - النحو والصرف

السلام عليكم ورحمة الله و بركاته يا اخواني الاعزاء
Arkada?larymyz ziyadesiyle istifade etsin.

Masdar المَصْدَرُ

Masdar, zamana bağlı olmaksızın, bir hadiseyi, bir durumu anlatan sözdür. Çeşitli yapılardaki fiillerin masdarlarını sırasıyla inceleyelim:

A- Sulasi Mucerred Fiillerin Masdarları المَصْدَرُ الأَفْعَالِ الثُّلاَثَةِ المُجَرَّدَةِ

Sulasi mücerred fiillerin masdarları için çeşitli vezinler vardır. Bunları öğrenmek için sözlüklere bakmak gerekirse de bu fiillerin manalarına göre bazı belli masdar vezinlerinin kullanıldığı kesin bir durum olduğundan, sulasi mücerred fiilin başlıca masdar ölçülerini şöyle sıralayabiliriz:

a- فِعَالَةٌ

Sanat, meslek, iş anlatan sulasi mücerred fiillerin masdarları bu vezindedir:

صَبَغَ boyadı - يَصْبُغُ boyar - صِبَاغَةٌ boyama, boyacılık

نَسَجَ dokudu - يَنْسُجُ dokur - نِسَاجَةٌ dokumacılık

وِزَارَةٌ vezirlik

خِلاَفَةٌ halifelik

رِئَاسَةٌ başkanlık

طِبَاعَةٌ matbaacılık

نِجَارَةٌ marangozluk

حِدَادَةٌ demircilik

إِمَامَةٌ imamlık

خِتَانَةٌ sünnetçilik

حِلاَقَةٌ berberlik

وِلاَيَةٌ valilik

صِيَاغَةٌ kuyumculuk

طِبَابَةٌ hekimlik

تِجَارَةٌ alışveriş, tacirlik

زِرَاعَةٌ zıraat, tarım

b- فِعَالٌ

Uzaklaşma, kaçınma, çekindirme anlatan masdarlar bu ölçüdedir. Bu masdarların tek vezni vardır, bu bablar çok az kullanılır.

نِفَارٌ korkmak, ürkmek

فِرَارٌ kaçma, kaçış

شِرَادٌ kaçmak, sapmak

عِقَابٌ ceza

فِرَاقٌ ayrılmak, ayrılık

إِبَاءٌ istememek, reddetmek

c- فَعَلاَنٌ

Hareket, kıpırdanış, davranış anlatan fiillerin masdar ölçüsüdür.

جَرَيَانٌ akmak

طَيَرَانٌ uçmak, uçuş

غَلَيَانٌ kaynamak

فَضَيَانٌ taşmak

هَيَجَانٌ çalkanmak

جَوَلاَنٌ dolaşmak

d- فَعِيلٌ ve فَعَالَةٌ

Mazisi فَعُلَ vezninde olan fiillerin masdarları umumiyetle bu vezindedir.

سَهُلَ kolay oldu - سُهُولَةٌ kolaylık

لَطَافَةٌ incelik

بُطُولَةٌ kahramanlık

رَصَانَةٌ oturmuşluk, sebat

صُعُوبَةٌ zor olmak, zorluk

طَرَاوَةٌ tazelik

مَلاَحَةٌ güzellik

نَظَافَةٌ temizlik

رَزَانَةٌ ağırbaşlılık

شَجَاعَةٌ yüreklilik

صَرَاحَةٌ açıklık, temizlik

f- فُعْلَةٌ

Renk bildiren fiillerin basdar ölçüsüdür.

زُرْقَةٌ mavilik

خُضْرَةٌ yeşillik

صُفْرَةٌ sarılık

حُمْرَةٌ kırmızılık

g- فَعَلٌ

Mazisi فَعِلَ vezninde olan lazım fiillerin masdarı umumiyetle bu vezinde gelir.

بَلِهَ aptal oldu - بَلَهٌ aptallık

فَرِحَ sevindi - فَرَحٌ sevinç

فَشِلَ başaramadı - فَشَلٌ başaramamak

هَرِمَ ihtiyarladı - هَرَمٌ ihtiyarlamak

عَطِشَ sustu - عَطَشٌ susmak

غَضِبَ kızdı - غَضَبٌ kızmak

h- فُعُولٌ

Mazisi فَعَلَ vezninde olan fiillerin masdarı umumiyetle bu vezinde olur.

دَخَلَ girdi - دُخُولٌ giriş

وَصَلَ ulaştı - وُصُولٌ ulaşmak

هَجَمَ saldırdı - هُجُومٌ saldırmak

قَعَدَ oturdu - قُعُودٌ oturmak

مَرَّ geçti - مُرُورٌ geçmek

خَرَجَ çıktı - خُرُوجٌ çıkış

i- فَعْلٌ

Mazisi فَعَلَ ve فَعِلَ vezninde olan müteaddi fiillerin masdarı umumiyetle bu vezinde gelir.

ضَرَبَ vurdu - ضَرْبٌ vurmak

كَسَبَ kazandı - كَسْبٌ kazanmak

فَهِمَ anladı - فَهْمٌ anlamak

قَتَلَ öldürdü - قَتْلٌ öldürmek

نَصَرَ yardım etti - نَصْرٌ yardım etmek

أَخَذَ aldı - أَخْذٌ almak

B- Rubai Mücerred Fiillerin Masdarlary مَصْدَرُ الأَفْعَالِ الرُّبَاعِيَّةِ المُجَرَّدَةِ

Bu fiillerin masdaları için başlıca iki vezin vardır.

a- فِعْلاَنٌ

زَلْزَلَ sarsıdı- يُزَلْزِلُ sarsılıyor - زِلْزَالٌ sarsılmak

b- فَعْلَلَةٌ

دَحْرَجَ yuvarladı - يُدَحْرِجُ yuvarlıyor - دَحْرَجَةٌ yuvarlamak

C- Rubai Mezid Fiilin Mazdarı مَصْدَرُ الفِعْلِ الرُّبَاعِيّ المَزِيدِ فِيهِ

Bu masdarların tek vezni vardır.

a- تَفَعْلُلٌ

تَزَلْزَلَ sarsıldı - يَتَزَلْزَلُ sarsılıyor - تَزَلْزُلٌ sarsılmak

Not: اِفْعِلاَّلٌ ve اِفْعِنْلاَلٌ babları çok az kullanılır.

D- Üçlü Fiilden Türemiş Fiillerin Masdarları مَصَادِرُ الأَفْعَالِ المَزِيدَةِ عَلَى الثُّلاَثِي

Bu masdarların herbiri kıyasidir, kaaidesi vardır. Yerinde incelenmiş olmamakla birlikte burada bir cetvel halinde aşağıda gösterilmektedir.

البَابُ	المَصْدَرُ	المُضَارِعُ	المَاضِي
إِفْعَالٌ	إِحْسََانٌ	يُحْسِنُ	أَحْسَنَ
تَفْعِيلٌ	تَقْدِيمٌ	يُقَدِّمُ	قَدَّمَ
مُفَاعَلَةٌ فِعَالٌ	مُقَاتَلَةٌ قِتَالٌ	يُقَاتِلُ	قَاتَلَ
اِفْتِعَالٌ	اِجْتِمَاعٌ	يَجْتَمِعُ	اِجْتَمَعَ
تَفَعُّلٌ	تَقَدُّمٌ	يَتَقَدَّمُ	تَقَدَّمَ
اِنْفِعَالٌ	اِنْكِسَابٌ	يَنْكَسِرُ	اِنْكَسَرَ
تَفَاعُلٌ	تَظَاهُرٌ	يَتَظَاهَرُ	تَظََاهَرَ
اِفْعِلاَلٌ	إِعْوِرَارٌ	يَسْتَغْفِرُ	اِسْتَغْفَرَ
اِسْتِفْعَالٌ	اِسْتِغْفَارٌ	يَسْتَغْفِرُ	اِسْتَغْفَرَ
اِفْعِيلاَلٌ	اِحْمِيرَارٌ	يَحْمَارُّ	اِحْمَارَّ
اِفْعِيعَالٌ	اِحْدِيدَابٌ	يَحْدَوْدِبُ	اِحْدَوْدَبَ
اِفْعِوَّالٌ	اِجْلِوَّاذٌ	يَجْلَوِّذُ	اِجْلَوَّذَ

F- Yapma Masdar المَصَادِرُ الصِّنَاعِيُّ

Araplar, camid ismin souna يّة ekleyerek hal ve sıfat gösteren masdarlar yapmışlardır, bu çeşit masdarlara yapma masdar المَصْدَرُ الصِّنَاعِيُّ denir.

الجَاهِلُ cahil - الجَاهِلِيَّةُ vahşilik, vahşet

المَسْؤُولُ sorumlu - المَسْؤُولِيَّةُ sorumluluk

المَفْعُولِيَّةُ mefullük

الغَاعِلِيَّةُ faillik

الجَبَرِيَّةُ cebrilik

اللَّصُوصِيَّةُ hırsızlık

Kural:

- Muzaaf fiil müteaddi ise, muzaride umumiyetle aynul fiili (orta harfi) zamme ile harekelidir, yani نَصَرَ babındadır.

- Muzaaf fiil lazım ise, muzaride aynul fiili meksurdur (esra), yani fiil ضَرَبَ babındadır.

Muteaddi:

شَقَّ - يَشُقُّ yarmak, yırtmak

مَدَّ - يَمُدُّ uzatmak

Lazym:

عَفَّ - يَعِفُّ iffetli olmak

خَفَّ - يَخِفُّ hafifleşmek, hafif olmak

ليستفيد أصدقائنا

Düzenleyen scelik - 03Kasım2006 Saat 21:17

الطالب المجتهد

çok emek harcamıssınız ....Allah razı olsun...

Orjinalini yazan: aysegulergun

çok emek harcamıssınız ....Allah razı olsun...

S.a. aysegulergun kardes,

Allah sizden de razi olsun.

Bende sizlere yardimci olmaya calisiyorum, ayni zamanda arapca dilimi gelistirmeye calisiyorum.

Bu kadar guzel insani bir arada bulmak cok hos, ne guzel hep birlikte birbirimize yardimci olarak arapca ogrenmeye calisiyoruz.

Allah sizlerede arapca ogrenmede basari ve heyecan versin.

Dil bilgisi - Sarf & Nahiv - النحو والصرف
Forum Anasayfası Onlinearabic.net : الصرف و النحو - DİLBİLGİSİ : Dil bilgisi - Sarf & Nahiv - النحو والصرف

Konu: Masdar

Konu: Masdar